دیپلماسی تحقیر این بار در رابطه با شرکت های IT

طبق آمار منتشر شده درباره 500 شرکت برتر بورس آمریکا، این شرکت ها، بیش از 30 درصد درآمد خود را  خارج از مرزهای آمریکا کسب می کنند ، و در این میان، شرکت های آی تی بالاترین رتبه را به خود اختصاص داده اند به طوریکه 60 درصد درآمدشان از خارج از آمریکا تامین می شود و تنها 40درصد فروش آنها در خاک آمریکاست . نکته جالب دیگر این است که در میان شرکت هایی که درصد بالایی از پول خود را خارج از مرزهای آمریکا نگهداری می کنند نیز بیشتر نام همین شرکت های آی تی به چشم می خورد .

این یعنی غول های اینترنتی آمریکا با دو تهدید جدی مواجه هستند . یکی اینکه برای درآمدزایی به شدت وابسته به خارج از آمریکا هستند و اگر کشوری آنها را تحریم کند حاضر می شوند هر شرطی را قبول کنند (مثلا گوگل برای دریافت مجوز فعالیت در کشورهای مختلف شروط زیادی را قبول کرده است) چرا که سرمایه معنوی آنها یعنی کاربرانشان بیرون از مرزهای آمریکا هستند، و دوم اینکه کشورهایی که سرمایه مادی این شرکت ها را نگه می دارند می توانند اقدامات مختلفی انجام داده و این شرکت ها را به دردسر بیاندازند.

این موضوع امروز به ادبیات دیپلماسی آی تی دنیا تبدیل شده و کشورها، شروط مختلفی را برای یک نرم افزار خارجی تعیین می کنند از قبیل انتقال سرور به داخل خاک کشور، دریافت مالیات ، رعایت قوانین کشور خصوصا قوانین فرهنگی و نظام های رده بندی سنی و محتوایی و... . این موضوع باعث شده شرکت هایی مانند اپل و گوگل ذلیل ترین شرکت ها در قرارداد ها باشند ، به طوریکه هم اکنون گوگل به 40 کشور دنیا مالیات می دهد . در مورد جالب دیگر ، اپل در دفترچه راهنمای خود که برای شرکت های تولید کننده نرم افزار تدوین کرده اشاره کرده که اگر می خواهید از خدمات اپل در عربستان بهره مند شوید باید برخی معیارهای فرهنگی این کشور را رعایت کنید وگرنه از اپ استور حذف می شوید.
حال تصور کنید کشوری مانند ایران مصرف کننده عمده یک نرم افزار خارجی باشد ، در این صورت مدیران این نرم افزار حاضر خواهند بود هر شرطی را برای فعالیت در ایران قبول کنند . چنانچه امروز مصرف کننده اصلی تلگرام ، ایران است  . در این صورت مقامات ایرانی بیشترین فرصت را برای امتیاز گیری از تلگرام در اختیار خواهند داشت . اما اتفاقی که امروز افتاده دقیقا برعکس است! ایران دیپلماسی تحقیر و التماس را در برابر تلگرام پیش کشیده و تلگرام کمترین امتیازی نیز به ایران نداده است .
همین رویکرد مقامات ایران در دولت یازدهم بود که نگاه شرکت های خارجی را به ایران عوض کرد و باعث شد این شرکت ها با مشاهده تداوم این رویکرد در دولت دوازدهم ، هنوز یک ماه از معرفی وزیرجدید ارتباطات نگذشته ، گستاخ شوند و ایران را پشت سر هم در فضای مجازی تحریم کنند .
وزیر جدید، در اینستاگرام خود، در کنار تصاویری از اسامی شهدای مدافع حرم و ائمه اطهار(ص)، به صورت مداوم، اسم نرم افزارهای خارجی مانند تلگرام ، گوگل، یوتیوب، بلاگ اسپات ، ولو، بیلزارد، و... را می آورد و قول می دهد این سایت ها را رفع فیلتر کرده یا برای فعالیتشان در ایران و افزایش سرعتشان تلاش کند، حتی با وزیر خارجه نیز برای این اقدام وارد تعامل شده است. شاید این حرکات کارکرد داخلی داشته باشد اما در بعد جهانی، شرکت های خارجی وقتی مشاهده می کنند هیچ عزمی برای حمایت از نرم افزارهای بومی در کشور نیست و وزرای مربوط و نامربوطِ به موضوع، برای باز شدن بی قید و شرط بازار خارجی ها در کشور، دست از پا نمی شناسند ، پر رو می شوند و به جای اینکه ما آنها را تحریم کنیم و پای میز مذاکره بکشانیم ، آنها ما را تحریم می کنند!
عملکرد یکماهه وزیر باعث شد طی هفته های اخیر مجموعه هایی مانند جی اس ام و حتی شرکت هایی مانند گوگل و اپل، تولید کنندگان ایرانی را تحریم کنند و نرم افزارهای ایرانی را از سایت خود حذف کنند ، جالب اینجاست که این شرکت ها، بازار مصرفشان در ایران را محدود نکردند و فقط سراغ تحریم تولید کنندگان ایرانی رفتند تا صادرات ایران را مختل کنند، البته وزیر ارتباطات گفته برای حل این مشکل مذاکره خواهد کرد، اما باید ببینیم در این مذاکره خبری از امتیاز گیری خواهد بود یا اینکه باز دیپلماسی تحقیر پس از صنعت هسته ای این بار در فضای مجازی رخ خواهد داد.
گرچه حالا پس از این وقایع وزیر ارتباطات اپل را تهدید به تحریم کرده و گفته اگر اپل در اپ استور خود ایران را تحریم کند، ایران نیز بازار 4 میلیارد دلاری فروش گوشی های او در ایران را محدود می کند. امیدواریم این عبرت های یک ماهه برای چهارسال کافی باشد و مسئولان ، حداقل مدلهای مذاکره ای که چین و کره و ژاپن و روسیه و آلمان و... در پیش گرفته اند را کمی مطالعه کنند و البته مدل های مذاکره بومی که متناسب با شرایط و بازار ایران باشد را طراحی کنند.